Hareketli Ortalama Nedir?
Hareketli Ortalamalar, bir finansal enstrümanın belirli dönemdeki fiyatının ortalaması alınarak hesaplanan bir göstergedir. Teknik analiz yaparken hareketli ortalamalardan sıkça yararlanılır. Çünkü hareketli ortalama, fiyat hareketinin yönüne dair ipucu verebildiği gibi destek ve direnç noktalarını belirlemek için de kullanılır.
Hareketli ortalama tabiatı gereği gecikmeli bir göstergedir. Yani gerçekleşen fiyat hareketlerinin sonucunda ortaya çıkar. Bu yüzden de gelecekteki fiyat hareketlerine yönelik tahminler yürütmek için değil, finansal enstrümanın mevcut durumuna yönelik yapılan analizlerin sağlamasını yapmak için kullanılır.
Hareketli Ortalamalar, Bollinger Bantları ve MACD gibi diğer popüler teknik analiz göstergelerinin de temelini oluşturur. Özellikle 50 günlük hareketli ortalama, 200 günlük hareketli ortalama ve RSI indikatörü incelemesi, bir yatırım enstrümanının teknik analizi yapılırken en çok kullanılan yöntemlerin başında gelir.
Hareketli Ortalama Grafiği Nasıl Okunur?
Hareketli ortalama formülü kullanılarak gün gün hesaplama yapılır. Her günün kapanış fiyatı grafik üzerinde bir noktaya denk gelir. Noktalar birleştirilince ortaya çıkan trend çizgisi, yatırımcılar için fikir sağlayan bir grafiğe dönüşür.
Her yeni günün kapanış fiyatı, doğal olarak hareketli ortalama trendi üzerinde etkilidir. Trend çizgisini kıran güçlü bir fiyat hareketi olduğunda, bu durum, yatırımcılar için güçlü bir teknik analiz sinyali anlamına gelir.
İçeriğimizin devamında;
- Basit Hareketli Ortalama (Simple Moving Avarege) (SMA) nedir?
- Üstel Hareketli Ortalama (Exponential Moving Average ) (EMA) nedir?
- Ağırlıklı Hareketli Ortalama (Weighted Moving Average) (WMA) nedir?
Sorularının yanıtlarını detaylandırıyor olacağız.
Hareketli Ortalama Çeşitleri Nelerdir?
Teknik analizde en çok kullanılan hareketli ortalamalar şunlardır:
- Basit Hareketli Ortalama (SMA),
- Üstel Hareketli Ortalama (EMA),
- Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA)
Basit Hareketli Ortalama (SMA)
Basit hareketli ortalama (SMA) en çok kullanılan hareketli ortalama türüdür. Bir finansal ürünün, belirlenen dönem içerisindeki günlük kapanış fiyatlarının ortalaması alınarak hesaplanır. Örneğin; 7 günlük basit hareketli ortalama = Ürünün kapanış fiyatlarının 7 gün boyunca toplanıp, 7’ye bölünmesi ile elde edilir.
Bir örnek üzerinden pekiştirelim;
Farzı misal finansal enstrümanımızın kodu XYZUSD olsun. XYDUSD’nin son 7 gündeki kapanış fiyatları da aşağıdaki gibi olsun:
1.gün kapanış fiyatı: 3.50
2: gün kapanış fiyatı: 3.70
3.gün kapanış fiyatı: 3.75
4: gün kapanış fiyatı: 4.25
5.gün kapanış fiyatı: 5.30
6: gün kapanış fiyatı: 4.80
7.gün kapanış fiyatı: 5.20
7 günlük basit hareketli ortalama = (7 günlük kapanış fiyatlarının toplamı / 7) olacağından; 30.5/7= 4.36 olarak bulunur
Basit hareketli ortalama, kısa vadeyi kapsayan piyasa analizleri için daha uygundur. Baz alınan periyod uzadıkça, basit hareketli ortalamanın yaptığınız analize olumlu katkısı giderek azalır. Hatta basit hareketli ortalamanın uzun dönemi kapsayan bir teknik analizde kullanılması, hatalı sonuçlar elde etmenize neden olabilir.
Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA)
Ağırlıklı hareketli ortalama, bir finansal enstrümanın ilgili dönem içindeki kapanış fiyatlarının ortalaması alınırken, son günlerdeki rakamlara daha fazla önem atfedilmesi şeklinde tanımlanabilir. Zira basit hareketli ortalamada her günün değeri eşittir. Pek çok analiste göre bu yöntem fazla üstünkörü olarak tanımlanır. Ağırlıklı hareketli ortalama hesabında ise bu durum farklıdır. Çünkü çok eskide kalmış fiyat hareketlerinin, nispeten daha yakın dönemdeki fiyat hareketlerine kıyasla daha az önemli olduğu görüşünü savunulmuş olur.
Yine bir örnek üzerinden konuyu pekiştirelim;
Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA) Örneği:
Finansal enstrümanımız yine XYZUSD olsun. Aşağıdaki tabloda XYZUSD’nin 5 günlük kapanış fiyatları yer almaktadır.
| Gün | Kapanış Fiyatı | Ağırlık | |
| 1 | $91 | 1/15 | |
| 2 | $90 | 2/15 | |
| 3 | $89 | 3/15 | |
| 4 | $88 | 4/15 | |
| 5 | $90 | 5/15 |
Ağırlıklı hareketli ortalama (WMA) formülünü de şu şekilde hatırlatmış olalım:
Fiyat tablosu ve Ağırlıklı hareketli ortalama formülüne göre tabloyu revize edelim ve Ağırlıklı ortalama fiyat sütunu ekleyelim.
| Gün | Kapanış Fiyatı | Ağırlık | Ağırlıklı Ortalama |
| 1 | $91 | 1/15 | $6.07 |
| 2 | $90 | 2/15 | $12 |
| 3 | $89 | 3/15 | $17.80 |
| 4 | $88 | 4/15 | $23.47 |
| 5 | $90 | 5/15 | $30 |
XYZUSD ürününü ağırlık hareketli ortalaması bu durumda;
$30 + $23.47 + $17.80 + $12 + $6.07 = $89.34 olarak bulunur.
Üstel Hareketli Ortalama (EMA)
Üstel Hareketli Ortalama (EMA), bir menkul kıymetin fiyatının belirli bir süre içinde nasıl değiştiğini gösteren teknik bir göstergedir. Temelde, belirlenen dönem içerisindeki fiyat hareketlerinin ortalaması alınır ama hesaplama yapılırken yakın dönemdeki fiyat hareketlerine daha fazla ağırlık verilir. Üstel hareketli ortalama (EMA), Ağırlıklı Hareketli Ortalama (WMA) gibi çalışır, ancak ondan farklı olarak ilk günlerdeki fiyat rakamlarına çok düşük önem atfetmek yerine onların da ortalamalarını alır. Yani 100 günlük bir üstel hareketli ortalama, sadece son 100 gündeki değil tüm tarihi verileri kullanmış olur. Bu yüzden de daha geçerli bir analiz yöntemidir.
Üstel Hareketli Ortalama (EMA) Nasıl hesaplanır? Üstel Hareketli Ortalama (EMA) Formülü Nedir?
EMA = K x (Güncel Fiyat – Bir Önceki EMA) + Bir sonraki EMA
K (Ağırlık faktörü) = 2/(gün sayısı+1)
Not:
İlk EMA hesaplanırken (bir önceki EMA var olmadığı için) fiyatların ortalaması yani basit hareketli ortalama alınır. Daha sonraki EMA’lar için ise formüle göre hesaplama yapılır.
21 Günlük EMA için ağırlık faktörü:
K21 = 2/(21+1) = 0.090 = %9
100 Günlük EMA için ağırlık faktörü
K100 = 2/(1100+1) = 0.019 = %1.9
Örneklerde görülebileceği üzere; 21 günlük EMA, en son fiyata %9.0 ağırlık verirken, 100 günlük EMA yalnızca %1.9 ağırlık verir. Bu nedenle, daha kısa dönemler için hesaplanan EMA’lar, piyasalarda yaşanan fiyat hareketlerine, daha uzun dönemler için hesaplananlara oranla daha duyarlıdır.
Üstel hareketli ortalama (EMA) da basit hareketli ortalama gibi analiz edilir ve yorumlanır. Ancak trendin yönünü analiz ederken Üstel hareketli ortalama (EMA) daha hassas bir analiz sunacaktır. EMA giderek yükselen bir trende sahip iken, enstrümanın fiyatı EMA trend çizgisine yakın bir yerde ise alım sinyali gibi yorumlanabilir. EMA düşen bir trende sahip iken, enstrümanın fiyatı EMA’nın üzerine çıkmış ise bu durum satış sinyali olarak yorumlanabilir.
Hareketli ortalamalar, bir trendin genel yönünde işlem yapmanıza yardımcı olabilir ancak hiçbir teknik analiz yöntemi kesin bir sonuç doğurmaz. Hareketli ortalamalar destek ve direnç alanlarını belirlemenize de yardımcı olur. Örneğin, yükseliş trendine sahip üstel hareketli ortalama (EMA), fiyattaki olası bir düşüşte destek görevi görebilir. Tam tersi senaryoda ise düşen bir EMA var iken, ilgili enstrümanda yukarı yönlü bir fiyat hareketi olduğunda, EMA trend çizgisinin “direnç” işlevi görmesi beklenebilir.
Teknik analizde yoğun bir biçimde kullanılan hareketli ortalamalar, başka analiz metotlarına da referans oluştururlar. Örneğin; 50 günlük hareketli ortalama ile 200 günlük hareketli ortalamanın kesişmesi önemli bir teknik analiz sinyalidir. Kısa vadeli hareketli ortalamanın uzun vadeli hareketli ortalamayı yukarı yönlü kesmesine “altın kesişme” yani Golden Cross adı verilir. Teknik analizde Golden Cross, fiyatların yükselişinin devam edeceği şeklinde yorumlanır. Tam tersi durumda da kısa vadeli hareketli ortalama, uzun vadeli hareketli ortalamayı aşağı yönlü keser. Bu duruma “ölüm kesişmesi” yani Death Cross adı verilir. Death Cross’un gerçekleşmesi fiyatların düşen bir trende girmesi olarak yorumlanır.
Tüm yatırımcılarımıza hatırlatmak isteriz ki hiçbir teknik analiz sinyali fiyatların geleceği hakkında kesin bir yön tayin edemez. Bu yüzden her yatırımcı, analizlerine paralel olarak kendi risk yönetimini de yapmalıdır.