Belirli dönemleri kapsayacak şekilde düzenlenen bilançolar, işletmelerin karnesi olarak da bilinir. Bilanço tabloları sayesinde işletmelerin mali görüntüsü, getiri oranları, dönemsel kar/zarar durumu ve gelecekteki finansal planları şeffaf bir şekilde incelenebilir. Teknik bir konu olan bilanço analizi; muhasebeciler, finans uzmanları ve mali müşavirler gibi alanında uzman kişiler tarafından çıkarılır. Bilanço hakkındaki diğer tüm detaylara yakından göz atalım.
Bilanço Nedir?
Finans alanındaki en önemli mali tablolardan biri olan bilanço, muhasebe standartlarına ve yasal süreçlere uygun olarak işletmelerin dönem sonu kar/zarar durumlarının raporlanması olarak özetlenebilir. Şirketlerin mali durumuna ışık tutan bilanço, işletme varlıklarını, öz kaynaklarını ve yükümlülüklerini görebilmek açısından hem yasal hem de prosedür gereği tutulması gereken bir finansal tablodur. İşletmelerin sermaye yapısının incelenebilmesi yolundaki en değerli rehberlerden biri olan bilanço tablosu sayesinde hissedarlar yatırımlarını ve gelecek planlarını da daha tutarlı bir şekilde kurgulayabilir.
Bilanço Ne İşe Yarar?
Bilanço, bir şirketin finansal tablolarını özetlemek ve şirket değerlemesi yapmak için kullanılabilecek en kestirme yollardan biridir. Dönemsel olarak bilançoları tek başına kullanmak şirketin finansal durumunu analiz etmek açısından yeterli olmayabilir, ancak zamana bağlı değişimi izleyebilmek için farklı dönemlerde hazırlanan bilançoları karşılaştırabilir, varlık değişimlerini ve risk oranını daha net bir şekilde gözlemleyebilirsiniz. Yatay analiz ya da trend analizi gibi yöntemler sayesinde kayıtlar arasındaki tutarsızlıkları veya olumlu gelişmeleri çok yönlü bir şekilde analiz edebilirsiniz. Ayrıca bilanço, temel analiz araçlarını kullanarak bir şirketin hisse senetlerine yatırım yapmak isteyenler için de vazgeçilmez bir kaynaktır.
Bilanço Türleri Nelerdir?
Bilanço çeşitleri şu şekilde sıralanabilir:
Hesap tipi bilanço: T tipi bilançolar arasında yer alır; aktif varlıklar sol tarafa, pasif varlıklar da sağ tarafa yazılır.
Rapor tipi bilanço: Dönemsel karşılaştırmaya olanak tanıyan rapor tipi bilançolar, aktif ve pasif varlıkların alt alta sıralandığı bir bilanço türüdür.
Karşılaştırmalı bilanço: Temel analizde en çok kullanılan bilanço türlerinden biridir, farklı dönemlere ait bilançoların birbiriyle karşılaştırılması sonucu oluşturulur.
Analitik bilanço: Analiz temelli bilançolar arasında yer alır, aktif ve pasif hesapların tutarları ve diğer finansal varlıklara ait değişkenler, gruplama yöntemiyle bir araya getirilir ve birlikte analiz edilerek raporlanır.
Konsolide bilanço: Ana gruba veya şirkete bağlı diğer tüm işletmelerin finansal durumlarını dönemsel olarak ve toplu bir şekilde göstermek için kullanılır.
İşletme bilançosu: Sadece bir işletmenin belirli bir dönemdeki finansal durumunu göstermek için hazırlanan bilanço tablosudur.
Ticari bilanço: Türk Ticaret Kanunu’na ve muhasebe kuramı uygulamalarına göre düzenlenen bir bilanço türüdür.
Mali bilanço: Vergi bilançosu olarak da bilinir, yasalar tarafından belirlenen emredici kurallara, yaptırımlara ve vergi kanunlarına uyumlu şekilde hazırlanır.
Bilanço Ana Kalemleri Nelerdir?
Şirketlerin belirli tarihler arasındaki finansal durumunu analiz edebilmeye imkân sağlayan bilanço, işletmelerin iç ve dış politikaları hakkında önemli bilgiler verir. Bu bilgileri daha detaylı bir şekilde inceleyebilmek için bilançonun ana kalemi olan varlıkların, borçların ve öz kaynakların kapsamlı bir şekilde ele alınması gerekir. Bilançonun her kalemi kendi içinde bir özelliğe sahiptir. Bilançonun solunda kalanlar aktifleri, sağında kalanlar da pasifleri göstermek için kullanılır. Bilançonun en önemli kalemlerinden biri olan öz kaynaklar, işletmenin kısa ve uzun vadeli tüm varlıklarının mutlak değerini ifade eder. Şirket borçlarının ve öz kaynaklarının toplamı olan varlıklar ise bilanço tablosunun sol kısmına konumlandırılır. Şirket yükümlülüklerini ifade eden borçlar da bilançonun sağ tarafına kaydedilir.
Bilanço Neden Önemlidir?
İşletmelerin öz kaynaklarını, varlıklarını ve borçlarını belirli periyodlarla raporlayarak sunmasını kolaylaştıran bilançolar; bir işletmenin sermaye yapısını ve yükümlülüklerini değerlendirebilmek için kullanılan oldukça değerli bir finansal araçtır. İşletme türüne uygun olarak hazırlanan bilanço tablosu sayesinde yatırımcılar, dolaylı da olsa hisselerinin ne şekilde değerlendirildiğini görebilme fırsatına sahip olabilir; dönemsel performansın ayrıntılı bir şekilde analiz edilebilmesi için finansal rasyolardan yararlanabilir. İşletme sermayesi, finansal kaldıraç oranı, nakit karşılık oranı, borç/özsermaye oranı, cari oran ve alacaklı tahsilat süresi, başlıca finansal rasyolar arasında gösterilebilir.
İşletmelerin faaliyetlerini, etkinliğini ve başarısını ölçmek için bilançodan yararlanabilmek mümkündür. Geçmiş dönemlere ait tablolara bakarak, şirket hedeflerine ulaşmış mı veya tamamlanan hedeflerin performansı yeterli mi, gibi spesifik sorulara yanıt bulabilmek kolaylaşır. İşletme borçlarını ödeyebilme kapasitesinin ölçümü ve şirket faaliyetlerinin denetimi gibi konularda bilanço tablosu yol gösterici olabilir. Ayrıca şirketin gelecekteki planlarının ve temel yol haritalarının ilk izleri de anlık bilançolar üzerinden takip edilebilir.
Bilançonun Avantajları Nelerdir?
Bilançonun 5 temel avantajı şunlardır:
1) Nakit akışını incelemek
Nakit akışı, bir şirketin borçlarını ödeyebilme ve temel yükümlülüklerini yerine getirebilme gücünü gösterir. Bilanço tablosu, nakit akışını yatırım ve finansal olarak bölümlere ayırır ve daha detaylı analiz yapılabilmesine olanak tanır. Nakit akışı analizi sayesinde temel nakdi kazançların yani gelirlerin dönemsel mi yoksa düzenli bir gelir modeli altında mı elde edildiği ölçülebilir.
2) Borçların takibini sağlamak
Şirketlerin kısa ve uzun vadeli yükümlülüklerini gösteren bilanço tablosunun borç kalemleri, işletmelerin mevcut yükümlülüklerinde değişimler yapıp yapmadığı veya sermaye artırımı için gerekli koşulların sağlanıp sağlanmadığı gibi konular hakkında yatırımcılara önemli fikirler verir.
3) Envanter kontrolü yapmak
Bilanço üzerinden alım satım yüzdesini takip edebilmek, stok seviyelerindeki dönemsel değişimlerin ve önemli hareketlerin işletme borçlarına ve varlıklarına tutarlı bir şekilde yansıyıp yansımadığını görebilmek açısından önemlidir. Ayrıca envanter kontrolü ile malların talep görüp görmediği veya piyasa koşullarına kıyasla nasıl hareket ettiği gibi sorulara da yanıt bulabilmek kolaylaşır.
4) İşletme kararlarının tutarlılığını ölçmek
Çeşitli dönemlere ait mali tabloların karşılaştırılması ile işletmenin geçmişe yönelik yükümlülüklerini ve alınan kararları yerine getirip getirmediği ya da giderlerin gelir ve satışlarla uyumlu olup olmadığı gibi konuların tutarlılığı incelenebilir.
5) Şirket vizyonunu gözlemlemek
Her şirketin kendi amacı ve hedefleri doğrultusunda oluşturduğu bir vizyonu vardır. Bilanço tablosunun genel vizyonu da geçmiş dönemlere ait finansal verilerden yola çıkarak gelecek için bir plan hazırlanabilmesini sağlamaktır.
Bilançonun Dezavantajları Nelerdir?
Bilançonun dezavantajlı yönleri şu şekilde sıralanabilir:
- Kişisel yoruma açık olması,
- Gelir ve giderleri göstermemesi,
- Nakit akış tablosunu içermemesi,
- Sadece dönemler arası karşılaştırmaya açık olması,
- Enflasyonist etkilerin bilançoyu tutarsız hale getirebilmesi,
- Farklı muhasebe kalemlerinin bilanço tablosundaki bilgileri değiştirebilmesi,
- Mali olmayan konularda şeffaflığın azalması,
- Bazı bilgilerin doğrulanabilir yapıda sunulmaması,
- Geleceğe yönelik tahminlerin öngörülebilir olmaması.
Bilanço Hakkında Merak Edilenler
Bilanço hakkında sorulan sorulara hızlıca göz atalım.
Bilançonun üç bileşeni nedir?
Varlıklar, öz kaynaklar ve yükümlülükler, bir bilançonun en temel üç bileşenini oluşturur.
Bilanço gelirleri gösterir mi?
Bilanço, işletmelerin belirli bir dönem içindeki varlıklarını, borçlarını ve öz kaynaklarını yani mali durumunu gösterir. Şirket gelir ve giderlerini doğrudan görebilmek için ise gelir tablosunu incelemek gerekir.
Bilanço nasıl yorumlanır?
Bilanço, şirket varlıkları ve bu varlıkların finansman kaynaklarının incelenmesi yöntemiyle yorumlanır. Bilanço tablosu üzerinden işletmenin borçluluk durumu, kaldıraç etkisi, özsermaye gücü, borç/özsermaye oranı ve likidasyon seviyesi gibi önemli finansal verilere ulaşılabilir. Bu temel analiz bilgileri eşliğinde işletme hakkında farklı yorumlar yapabilmek mümkün olur.
1986’dan günümüze Türkiye’nin önde gelen Geniş Yetkili Aracı Kurumu Trive Yatırım ile siz de aklınızdaki finansal ürüne güvenle yatırım yapabilir, yeni nesil yatırım araçlarını kullanarak varlıklarınızı dilediğiniz her yerden kolayca yönetebilirsiniz.