Arbitraj, farklı piyasalarda işlem gören aynı menkul kıymetin, paranın veya değerli madenin fiyatının farklı olması durumunda eş zamanlı olarak düşük fiyatlı piyasadan alınıp yüksek fiyatlı piyasada satılarak risksiz kâr elde etmektir. Platformlar üzerinden arbitraj yaparken olabildiğince hızlı olmak gerekir. Benzer hacimlerdeki paritelere işlem yapmaya ve sadece fiyat farklarından kaynaklanan gelire odaklanılmalıdır. Ayrıca kar elde edebilmek için arbitraj üzerinden sağlanan getirinin tek başına yeterli olmadığı da unutulmamalıdır. Aracı kurumlar yapılan al-sat işlemlerinden belirli oranda komisyon alır. Bu nedenle her işlemdeki arbitraj kazancı, işlem maliyetlerinden yüksek olmalıdır.
Arbitraj Nasıl Yapılır?
Arbitrajın temeli oldukça basittir; farklı piyasalarda işlem gören bir varlık düşük seviyeden alınıp aynı anda daha yüksek seviyeden satılır. Arbitraj işleminin teknik yönlerine bakıldığında ise olay karmaşıklaşır. Farklı piyasalar arasında görülen avantajlı fiyatlardan yararlanabilmek için çok hızlı işlem yapmak, işlem hacmini kontrol etmek, piyasa emirlerini en doğru noktaya koymak ve komisyon maliyetlerini hesaba katmak gerekir.
Arbitraj Açığı Nedir?
Arbitraj açığı, genellikle finansal kriz veya çalkantılı piyasa koşullarında yaşanan çok ciddi fiyat hareketlerinin getirdiği fiyat orantısızlıklarını ifade etmek için kullanılır. İşlem hacmine bağlı olarak görülen fiyat farkları, borsadan borsaya ciddi değişimler gösterebilir. Bu durum çok yüksek arbitraj kazançlarının kapısını açar gibi gözükse de borsalar genellikle kayıpları önlemek için satış durdurma veya yüksek makas aralıkları ile satış engelleme yöntemine gider.
Arbitraj İşlemini Kimler Yapar?
Bir menkul kıymeti ucuza alıp pahalıya satabilmek için çok sayıda yatırım aracını senkronize bir şekilde kullanmak gerekir. Teknolojinin gelişimi ve iletişim kanallarının güçlenmesi ile birlikte borsalar arasındaki fiyat farkları da önemli ölçüde kapanmıştır. Piyasaların eş zamanlı olarak hareket etmesi ve fiyat değişimlerinin belirli algoritmalar ile takip edilmesi, arbitraj için gerekli alım satım olanaklarını azaltmıştır. Arbitraj işlemi için manuel işlem açmak mümkün olsa da piyasaları 7/24 okuyabilen, komisyon tutarını otomatik olarak hesaplayan ve farklı kazanç oranları üzerinden saniyeler içinde işlem açıp kapatabilen algoritmik yatırım araçlarından yardım almakta fayda vardır. Bireysel veya kurumsal yatırımcılar algoritmik trade araçlarını kullanarak arbitraj yapabilirler.
Arbitraj Örnekleri
Arbitraj işlemi farklı varlıklar üzerinden gerçekleştirilebilir. Para birimleri üzerinden döviz arbitraj hesaplama yapılabileceği gibi altın ve petrol gibi farklı emtialar üzerinden de hesaplama yapılabilir. Örneğin; altın/dolar arbitraj hesaplama yöntemi ile ne kadar kazanç elde edilebileceğine bakalım. Yatırımcının uluslararası bir piyasada altın/dolar paritesi üzerinden işlem yaptığını ele alalım. Bir platformdan 1 ons (31,1 gram) altını 1800,15 dolara alan bir yatırımcının, farklı bir platformdan bu altını 1800,75 dolara sattığını düşünelim. Arada ons başına 0,60 dolar kazanç olduğu görülmektedir. Gelir elde edebilmek için işlem maliyetlerinin de mutlaka 0,60 dolardan az olması gerekir. Alış ve satış işlemleri için 0,20 dolar komisyon kesildiğini varsayarsak yatırımcının bu işlemden kazancı birim başına 0,40 dolardır. Yaklaşık %0.05 seviyesindeki bu fark, ilk etapta küçük gözükebilir ama yüksek hacimli paralarla, kaldıraç desteğiyle ve ardışık işlemlerle kazanç oranı da yükselir.
Arbitraj İşlemi Yapılan Yatırım Ürünleri Nelerdir?
Arbitraj işlemi için döviz, tahvil, hisse senedi, fon ve emtia gibi yatırım araçları kullanılabilir.
Arbitraj Hakkında Merak Edilenler
Arbitraj hakkında en çok sorulan sorulara göz atalım.
Arbitraj yapmak kârlı mı?
Alış satış sürecindeki “pip” aralığı düşük olduğu için arbitraj da genel olarak düşük riskli bir işlemdir. Yatırımcılar kısa vadeli al-sat yaparak farklı borsalar arasında avantaj sağlamaya çalışır. Yüksek hacimle ve ustalıkla yapıldığında minimum riskle kârlı işlemler açabilmek mümkündür, ancak günümüzde arbitrajın saniyelik işlemler üzerinden ve belirli algoritmalar eşliğinde işlem açan yatırım botları tarafından gerçekleştirildiği de göz ardı edilmemelidir.
Arbitraj ne gibi yollarla yapılabilir?
Döviz, hisse senedi, emtia ve kripto para gibi varlıkların spot piyasalarda veya vadeli işlemlerde değerlendirilmesi yoluyla arbitraj yapılabilir.