Hedge (Hedging) Nedir

Hedging, yatırımcıların aynı veya ilgili varlıklarda zıt pozisyonlar alarak yatırımlarındaki potansiyel kayıpları dengelemek amacıyla kullandıkları finansal risk yönetimi stratejisidir. 

Hedging stratejileri, yatırımdaki kayıpları sınırlamak üzere başka bir yatırımdan kazanç elde etmeye çalışmaktan, performansları aynı risk faktörlerinden etkilenmeyen farklı hisse senetlerine yatırım yapmaya kadar çeşitlilik gösterebilir. Çoğu durumda hedging, türevler olarak bilinen finansal ürünlerin kullanımını içerir. 

Opsiyonlar ve vadeli işlemler, en yaygın iki türev çeşidini oluşturur. Hedging, kayıp riskini azaltmasına karşın türev sözleşmelerin kullanılması nedeniyle belirli bir yatırımın kâr potansiyelini sınırlayabilir.

Yatırım, kazanç olasılığı kadar kayıp riskini de içerir. Ancak kayıp riskinin bir kısmını sınırlamak veya azaltmak hedging ile mümkündür. Pozisyonlarınıza opsiyonlar ve diğer yatırımlarla hedge yapmak hakkında bilmeniz gerekenleri bu içerikte size detaylı olarak anlatmaya çalışacağız.

Siz de ücretsiz bir Demo Hesap açarak yüzlerce finansal enstrümanla işlem yapabilir ve hedge stratejilerinizi risk almadan deneyebilirsiniz.

Hedge Neden Yapılır?

Hedge yapmak için öncelikli motivasyon, istediğinizin tersi yönde hareket etmesi durumunda mevcut pozisyon için potansiyel kaybı azaltmaktır. Trading işleminizin belirli bir süre boyunca hedefin aksi yönünde hareket edeceğini ön gördüğünüzde, işlemi kapatmak yerine hedge yapmak için çeşitli nedenleriniz olabilir. Bunlardan birincisi, aşırı konsantrasyon halidir. Şirket hissesi gibi belirli bir yatırıma önemli ölçüde maruz kalmanız halinde bazı risklerden korunmak isteyebilirsiniz. Bir başka hedging sebebi, bir pozisyonu satarak vergiye tȃbi bir durum oluşturmak istememeniz olabilir.

Hedge yapmak, bireysel yatırımcılar arasında yaygın kullanılan bir trading stratejisi değildir.  Kullanıldığı durumlarda ise, genellikle ilk yatırım yapıldıktan sonraki bir noktada uygulanır. Bir başka deyişle, hisse senedi satın almanın veya açığa satışın başlangıcında bir pozisyona hedge uygulanmaz. Şirketlerin yaptığı hedging, gelecek maliyetler konusunda daha fazla netlik sağlayabilir. Bu tür hedging uygulamasının yaygın bir örneği, havayollarının birkaç ay öncesinden petrol vadeli işlemleri satın almasıdır. Bu tür hedging, havayollarına gelecekteki harcamalarını daha iyi bütçeleyebilmesine yardım eden önemli derecede maliyet korunması sağlar. Havayolu işletmecileri hedge olmadan petrol fiyatlarındaki değişiklikler nedeniyle ciddi seviyelerde oynaklığa maruz kalır.

Forex Piyasasında Hedge Nasıl Yapılır?

Forex hedging konusuna değinmeden önce, forex nedir? Forex piyasasının özellikleri konularına göz atmanızı tavsiye ederiz.

Forex pozisyonlarında hedge yapmak, fiyat dalgalanmaları riskini dengelemenin yaygın bir yoludur. Forex piyasasının kendisi doğası gereği değişken olduğundan, döviz riskinden korunma, diğer piyasalarda hedge yapmaktan biraz farklıdır. “Kur riski nasıl hedge edilir?” diye merak ediyorsanız, üç Forex hedging stratejisinden bahsetmek gerekir. Bunlar şöyle sıralanabilir: 

1. Doğrudan Forex Hedging: Basit hedging olarak bilinen bu strateji, mevcut bir işleme karşı pozisyon açmayı içerir. Örneğin, döviz türünün uzun vadeli mevcut pozisyonunuza karşı aynı dövizde kısa vadeli bir pozisyon açabilirsiniz. Doğrudan hedging kȃrınız sıfır olsa dahi, trend tersine döndüğünde piyasadaki orijinal pozisyonunuzu korumaya izin verir.
2. İkili alım satım ile hedging: Yaygın kullanılan bir diğer strateji, euro ve Amerikan doları gibi pozitif bağlantılı iki döviz seçip her ikisinde de ters yönde pozisyon almayı kapsar. Bu stratejide, hangi kur düşerse karşısındaki diğer pozisyon kaybınızı dengeler. Birden fazla dövize yatırım yapmanın kendi risklerini de beraberinde getirdiğini unutmamak gerekir.
3. Forex opsiyonları ile hedging: Döviz opsiyonu, yatırımcıya belirli bir vade süresinden önce belirli bir fiyattan döviz değiştirme hakkı verir, ancak yükümlülük getirmez. Opsiyonlar, yalnızca opsiyon maliyetini öderken risk azaltma şansı verdiğinden, son derece popüler hedging araçlarıdır.

Hedging genellikle karmaşık bir strateji olduğundan ve çok fazla ön hazırlık gerektirdiğinden Forex piyasasında hedge yapmaya başlamadan önce piyasayı anlamanız, dövizinizi seçmeniz ve ne kadar sermayeye sahip olduğunuzu iyi hesaplamanız gerekir. Bazı Forex yatırımcıları, oynaklığın Forex piyasasının bir parçası olduğunu düşündüklerinden hedge yapmaz. “Forex piyasasında altın emtiasında hedge işlemi nasıl yapılır?” diye merak ediyorsanız, listelenen stratejilere döviz örneği yerine, altın veya bakır gibi emtia örnekleri yerleştirebilirsiniz. Özellikle küresel krizler sırasında istikrar arayan yatırımcılar, güvenli bir seçenek olarak emtia piyasalarına yönelir.

Hedge Sisteminin Unsurları

Hedge yapmanın amacı, beklenmeyen piyasa dalgalanmalarından kaynaklanan kayıpları önlemektir. Hedge yapmanın potansiyel kazancı artırmadığı, bunun yerine potansiyel kaybı azaltmak üzere kullanıldığının altının çizilmesi gerekir. Hedge yapmanın püf noktaları arasında yaklaşan olayın gerçekleşmesini engelleyemeyeceğinizi bilmek ve hedge sisteminin unsurlarını iyi anlamak bulunur. Hedge unsurları şunlardır:

• Yatırım aracı: Hedge öncesi doğru piyasa analizi yapmaya ek olarak tercih edeceğiniz yatırım aracını anlamanız önemlidir.  
• Lot büyüklüğü: İşlem hacmini ifade eden lot büyüklüğü, doğru belirlenmesi gereken hedge unsurlarından biridir.
• Teminat miktarı: İşlem hacmine göre ayarlanacak belirli bir miktar teminatın yatırılması gerekir. Teminat miktarı hakkında aracı firmanıza danışmanız uygun olur.  
• Swap maliyeti: Forex piyasasında swap kullandığınız halde faiz maliyetini de hesaba katmanız gerekir. 

Hedging Türleri 

Her biri yatırımcıların farklı emtialar, para birimleri veya menkul kıymetler alım satımı ile para kazanmalarına yardımcı olan üç hedging türü bulunur. Hedge ile zarar kurtarma yolları şöyle sıralanabilir:

• Vadeli Sözleşmeler (Forward Contract): İki bağımsız taraf arasında, dayanak varlıkları, önceden belirlenmiş bir tarihte belirli bir fiyattan almak veya satmak için yapılan standart olmayan bir sözleşmedir. Vadeli sözleşmeler; para birimleri, emtialar vb. için vadeli döviz sözleşmelerini içerebilir.

• Standart Vadeli İşlem Sözleşmesi (Futures Contract): Dayanak varlıkların belirli bir tarih ve tutarda önceden belirlenmiş bir fiyattan alınması veya satılması için iki bağımsız taraf arasında yapılan standartlaştırılmış bir sözleşmedir. Standart vadeli işlem sözleşmesi; emtialar, döviz vadeli işlem sözleşmeleri gibi çeşitli sözleşmeleri kapsar.

• Para Piyasaları: Bir yıl veya daha kısa vadeli borç verme, borçlanma, alım ve satım işlemlerini içeren finansal piyasaların önemli bir bileşenidir. Döviz ticareti, faiz için para piyasası işlemleri, bir yıl veya daha uzun vadeli kısa vadeli borç verme, borçlanma, satış ve borç vermenin gerçekleştiği hisse senedi alımları gibi çok çeşitli finansal işlemleri kapsar.

Hedge Stratejileri

“Hedging pozisyonu nedir?” sorusu, kısaca mevcut açık pozisyona alınan ters pozisyon olarak cevaplanabilir. Varlık Yönetim Şirketleri olan AMC’ler, kayıpları azaltmak için çeşitli hedging stratejileri kullanır. Bunlardan birkaçı şunları kapsar: 

• Varlık Tahsisi: Yatırımcı portföyünü birden fazla varlık türü arasında çeşitlendirerek oluşturur. Örneğin, portföyünüzü dengelemeye yardımcı olmak için %40 hisse senedine ve kalanını sağlam varlık türlerine yatırabilirsiniz.

• Yapı: Portföyün bir kısmının borçlanma araçlarına, kalanının türev araçlara yatırılmasıyla gerçekleşir. Borçlanma araçlarına yatırım yapmak istikrarı sağlar, ancak türevlere yatırım yapmak çeşitli tehlikelere karşı koruma sağlar.

• Opsiyonlar: Portföyünüzü doğrudan korumanıza izin veren varlık alım ve satım opsiyonlarını içerir.

Hedging Avantajları 

Hedging, potansiyel olarak mevcut bir pozisyonu kaybetme riskini azaltmaya yardımcı olmak amacıyla bir yatırımın satışını veya alımını içeren gelişmiş bir risk yönetimi stratejisidir. Hedge yapmanın avantajları şöyle sıralanabilir:

• Kâr sağlamak amacıyla kullanılabilir.
• Yatırımcıların zorlu piyasa koşullarına dayanmalarını sağlar.
• Kayıpları önemli ölçüde azaltır.
• Yatırımcıların çeşitli varlık sınıflarına yatırım yapmasına izin vererek likiditeyi artırır.
• Günlük piyasa oynaklığından uzak kaldığı için uzun vadeli trader’a zaman kazandırır.
• Daha az marj harcaması gerektirdiği için daha esnek bir fiyatlandırma stratejisine imkan sağlar.
• Etkin hedging, emtia fiyatlarındaki değişikliklerden, enflasyondan, döviz kuru değişikliklerinden, faiz oranı değişikliklerinden vb. koruma sağlar.
• Opsiyonlar ile hedge yapmak, kȃrı optimize etmek üzere karmaşık opsiyon ticareti tekniklerini kullanmaya izin verir.
• Finansal piyasalarda artan likiditeye katkıda bulunur.

Hedging Dezavantajları 

Hedging, uzun vadeli yatırımcıların kullanımına uygun bir teknik sayılmaz. Hedge yapmak, özellikle bireysel yatırımcılar için ideal bir eylem planı olmayabilir. Hedging, risk koruması açısından oldukça değerli bir strateji olsa da, kendi riskiyle birlikte gelir. Hedge yapmanın olası dezavantajlardan bazıları şunlardır:

• Kâr potansiyeliniz muhtemelen azalır. Hedge yapmak, riskin yanı sıra, kâr potansiyelini de azaltır çünkü orijinal pozisyon için kȃr artışının sürdüğü durumlarda hedge pozisyonunun değeri düşer.

• Hedging genellikle gelişmiş yatırım araçlarını kullanabilme becerisi ve piyasaya aşinalık gerektirdiğinden karmaşık bir stratejidir. Bireysel finansal kazancınız için hedge yapacak uzmanlığa sahip olmayabilirsiniz.

• Hedge yapmak, ek maliyetler gerektirir. Başka bir pozisyon veya opsiyon satın almak gibi maliyetlere neden olur.

• Hedging amaçlandığı şekilde uygulansa bile her durumda verimli ve etkili olmayabilir. Yaygın olmasa da ani volatilite durumunda hedging korumasının para kaybetmesi mümkündür. 

• Fiyat hareketlerine neden olan değişkenler ve olaylar tam olarak tahmin edilemediğinden oynaklığın hedge edilen pozisyon üzerindeki etkisi kesin olarak bilinemez.

Hedge Fon Nedir? 

Hedge fon, yatırım fonlarından ve ETF’lerden farklı olarak daha karmaşık yatırım teknikleri kullanan alternatif yatırımlardır. Yatırım menkul kıymetlerini ve diğer yatırımları satın almak için profesyonel tarafından yönetilen bir fondur. Hedge fonlar, kamu yatırım fonlarının düzenleyici ve operasyonel kısıtlamalarından muaf tutularak daha yüksek riskler almalarına ve daha karmaşık stratejilere girmelerine izin verilen özel fonlardır. Hedge fon yöneticisi, dışarıdaki bir yatırımcıdan para alıp yatırımcı tarafından sağlanan plana göre yatırım yapar. Uzun vadeli hisse senetlerine odaklanan, sadece adi hisse senedi satın alan ve asla açığa satış yapmayan hedge fonlar bulunur. Özel sermayeye yatırım yapan ve tüm özel sektöre ait firmaları satın almayı, genellikle devralmayı, operasyonları yükseltmeyi ve nihayetinde bir halka arzı desteklemeyi gerektiren farklı hedge fonları da vardır. Tahvil ticareti veya gayrimenkul yatırımı yapan hedge fonları bulunabilir. Bu fonlardan bazıları, patentler ve müzik telif hakları gibi belirli varlık sınıflarına yatırım gerçekleştirebilir.

Hedge Nasıl Kapatılır? 

Doğrudan veya ikili alım satım gibi kompleks bir hedge pozisyonunu kapatıp ilk pozisyonunuzu açık tutarken, yalnızca ikinci pozisyonu kapatmanız yeterlidir. Ancak, boşluktan kaynaklanabilecek olası kayıplarınızı önlemek amacıyla hedging işleminin her iki pozisyonunu da aynı anda kapatabilirsiniz. Stratejinin görevini tam manasıyla yerine getirmesi için korunan pozisyonları takip edip doğru zamanda doğru pozisyonları kapatmanız önemlidir. Herhangi bir açık pozisyonu gözden kaçırmanız, tüm hedging stratejisinin bozulmasına ve trading hesabınızın kayba uğramasına neden olabilir. 

Hedging, yatırım dünyasındaki riski yönetmek için kullanılabilir, ancak maliyetleri vardır ve daha düşük potansiyel kazançla ile birlikte gelir. Uzun vadeli hedefler için çalışan çoğu yatırımcı için hedging gerekli olmayan, hatta uzun vadeli potansiyel kazancınızı düşürebilecek bir stratejidir. Bununla birlikte, yatırım portföylerinin değer kaybına neden olacak olumsuz fiyat hareketleri riskinden korumak için hedging uygulayabilirsiniz.