Göreceli Güç Endeksi (RSI) Nedir?

Relative Strenght Index (RSI) yani Göreceli Güç Endeksi, bir hisse senedi ya da herhangi bir finansal enstrüman için belirlenen dönemdeki kapanış fiyatlarını, baz alınan dönemin bir önceki kapanış fiyatları ile karşılaştırarak hesaplanan bir teknik analiz indikatörüdür. RSI değerleri, bir osilatör olarak yani iki uç arasında hareket eden bir çizgi grafiği şeklinde gösterilir.

RSI değerinin yatırımcılar için önemi ise, RSI grafiğine ait trend çizgisi ile finansal enstrümanın kısa ve orta vadedeki fiyatına ait trend çizgisi arasında uyumluluk olmasından kaynaklanır. Bu yüzden yatırımcılar tarafından sıkça incelenen bir göstergedir. RSI indikatörü ilk olarak J. Welles Wilder Jr. tarafından 1978’de kaleme alınan New Concepts in Technical Trading Systems isimli kitapta orta konmuştur.

Teknik Analizde RSI Nasıl Kullanılır?

RSI indikatörü, özellikle kısa vadeli piyasa analizlerinde daha da önemli hale bürünür. Hatta RSI değerinin, yukarı ya da aşağı yönlü olarak enstrümanın fiyatından daha önce hareket etmesi sıkça gözlemlenir. Böylece RSI değeri, piyasaların yönü hakkında model oluşturulabilmesine olanak sağlar. Zaten RSI indikatörünü teknik analiz açısından değerli kılan unsurlardan biri de budur.

RSI 30’un altına düşerse ne olur?

RSI değeri ile ilgili bu tip sorular, finansal piyasalarda işlem yapan pek çok yatırımcının aklını kurcalar. Genel olarak kabul gören RSI değeri, 30 ile 70 arasıdır. RSI değerinin 30’un altına düşmesi hali aşırı satım (oversold) bölgesi olarak ifade edilir ve trendin yukarı doğru hareketlenebileceği şeklinde yorumlanır (al sinyali).

RSI 70’in üzerine çıkarsa ne olur?

RSI 70’in üzerine çıkması hali ise aşırı alım (overbougt) bölgesi olarak ifade edilir ve trendin aşağıya doğru dönebileceği şeklinde yorumlanır (sat sinyali).

RSI Formülü nedir? RSI Nasıl Hesaplanır?

RSI hesaplanırken elbette bir dönem / zaman aralığı baz alınır. RSI indikatörünün mucidi olarak bilinen J. Welles Wilder Jr, bu dönemi 14 gün olarak ele almıştır. Analistler tarafından da genellikle 14 günlük zaman aralığı kullanılır. Elbette daha uzun vadeli RSI hesaplaması yapmak teknik olarak mümkündür, ancak baz alınan periyot uzadıkça, göstergelerin fiyat hareketlerine daha az duyarlı hale geleceği unutulmamalıdır. Daha kısa vadeyi temel alan RSI değeri, fiyat hareketlerine daha fazla duyarlı olacağından daha doğru teknik analiz sinyali üretir.

RSI formülü incelenirken bunu 2 aşamada yapmamız, konuyu daha iyi açıklayabilmemize olanak sağlayacaktır. Öncelikle RS (Relative Strenght) yani Göreceli Güç hesaplamasını yapalım, sonra da bunu RSI formülünü 0-100 arasında bir değere denk gelecek şekilde oluşturalım:

RSI Formülü ile yapılan hesaplama ile 0 ila 100 arasında bir değer elde edilir. RSI adı verilen bu değer, fiyat değişimindeki hızı ölçer. RSI’ın yukarı doğru ivmelenmesi, finansal enstrümanın yoğun biçimde alınmaya devam ettiğini gösterir. RSI’ın yükseliş ivmesinde yaşanan olası bir yavaşlama ise varlığa yönelik alımların da azaldığını söyler.

RSI Göstergelerinde Uyumsuzluklar

RSI indikatörü ile teknik analiz yapılırken, son derece önemli bir diğer unsur, RSI uyumsuzluğu olarak tabir edilen durumdur. Peki, RSI’da uyumsuzluk nedir ve nasıl yorumlanmalıdır? Normal şartlarda, hesaplanan RSI değerlerinin oluşturduğu trend çizgisinin bizlere söylediği alım ya da satım yönlü sinyalin, ürünün fiyat grafiği ile paralel ilerlemesi beklenir. Ancak bazı durumlarda, RSI değerinin bizlere verdiği sinyal ile finansal enstrümanın fiyat hareketi farklı yönde hareket eder. Bu duruma RSI uyumsuzluğu adı verilir.

RSI göstergesi yükselirken, finansal enstrümanın fiyatı buna zıt yönde yani düşen bir hareket içinde ise bu duruma RSI’da pozitif uyumsuzluk (bullish divergence) adı verilir. Eğer fiyat düşmeye devam ederken RSI yükseliyorsa, bu durum ilgili finansal varlığın orta-uzun vadede güçlü bir görüntü verebileceği şeklinde yorumlanır.

Negatif uyumsuzluk (bearish divergence) ise RSI’ın düşüşte olduğu bir dönemde fiyatların bunun tersi yönünde hareket ederek, yükselen bir grafik çizmesi durumuna verilen addır. RSI’da negatif uyumsuzluk, ilgili finansal varlık için olumsuz bir tablo olarak yorumlanır. Çünkü RSI düşüyordur, yani o enstrümana yönelik alım talebi de düşüyordur. Bu durumda fiyatların yükselmesi hadisesi geçici ya da manipülatif bir etkenin sonucu olarak gerçekleşiyor biçiminde yorumlanabilir. Negatif uyumsuzluk durumunun ürettiği sinyal, varlık fiyatının orta-uzun vadede düşüş trendine girebileceği şeklindedir.

RSI Uyumsuzluğu Örneği

XYZUSD isimli bir finansal varlığımız olsun. Varlığın fiyatının son günlerde 95, 92, 88, 85, 83 biçiminde düştüğünü varsayalım. Bununla beraber RSI değeri de bu periyot içinde 76, 77, 79, 80, 81 şeklinde hareket etmiş olsun. Sonuç olarak elimizde düşen bir varlık fiyatı trendi ile yükselmekte olan RSI trendi var. Bu fiyat hareketleri teknik olarak şu şekilde yorumlanabilir. Fiyat düşebilir ancak bu kısa vadeli ve manipülatif bir etkenin sonucu olabilir. RSI grafiğine göre bu finansal enstrüman orta vadede yeniden yükselen bir fiyat hareketine sahip olabilir.

RSI uyumsuzluğu hakkında bilinmesi gereken bir diğer durum; baz alınan periyotta, fiyatın daha önce çıkmadığı bir seviyeye yükselmesine ya da daha önce düşmediği bir seviyeye kadar inmesine karşın, RSI grafiğinin daha önce gördüğü yüksek ya da düşük seviyeyi geçememesidir. Böyle bir uyumsuzluk tespit edildiğinde, varlığın fiyatının yönünün de değişeceği yorumu yapılabilir. Yani varlık fiyatı yükseliyorsa piyasanın düşüşe gireceği (sat sinyali), varlık fiyatı düşüyorsa piyasanın yükselişe başlayacağı (al sinyali) şeklinde yorumlanır.

Bir örnek ile pekiştirelim. XYZUSD enstrümanımızın fiyatı 75, 77, 78, 80, 81 biçiminde yükselen bir hareket içerisinde olsun. RSI değeri ise diyelim ki 80 rakamını aştı ve aşırı alım sinyali üretmeye başladı. RSI’dan gelen bu sat sinyaline rağmen, varlığın fiyatı yükselişini sürdürüyor olsun. Bu durum teknik olarak RSI yükselişi onaylamıyor anlamına gelir ve yükseliş trendinin kısa bir süre sonra yerini düşen bir trende bırakabileceği şeklinde yorumlanır.

RSI Salınım Reddi (RSI Swing Rejections)

RSI Salınım Reddi ya da RSI Salınım Hatası olarak telaffuz edilen birtakım fiyat hareketleri, yatırımcılar için son derece değerli analiz sinyalleri üretebilir. Bu teknik RSI değerinin aşırı alım ya da aşırı satım bölgelerine giriş – çıkış hareketlerini inceler. Salınım reddi, 2 farklı biçimde gerçekleşebilir:

• Düşüş Salınımı Reddi (bearish rejection)
• Yükseliş Salınımı Reddi (bullish rejection)

Düşüş salınımı reddi senaryosu 4 aşamada gerçekleşir;

1. RSI değeri 30’un altına yani aşırı satım bölgesine düşer.
2. RSI yeniden 30’un üzerine çıkar.
3. RSI yeniden düşer ama bu kez aşırı satım alanına kadar değil.
4. Son hareketinde ise RSI en son tepesini aşacak biçimde yükselir.

Yükseliş salınımı reddi senaryosu da 4 adımdan oluşur;

1. RSI aşırı alım bölgesine yükselir, yani RSI değeri 70’in üzerine ulaşır.
2. RSI’da düşüş olur ve yeniden 70’in altına düşer.
3. RSI’da bir yükseliş yaşanır ancak bu yükseliş onu 70’in üzerine atamaz.
4. RSI büyük bir düşüş yaşayarak son dip noktasının da altına çekilir.

Son olarak, RSI değerleri baz alınarak hesaplanan bir diğer analiz göstergesine değinebiliriz: Stokastik RSI.

Stokastik RSI (Stoch RSI) Nedir?

Stokastik RSI (Stoch RSI) kavramındanilk defa, Stanley Kroll ve Tushar Chande tarafından kaleme alınan ve 1994 yılında yayımlanan “New Technical Trader” kitabında bahsedilmiştir.

Stokastik RSI (Stoch RSI), enstrümanın fiyatını değil, doğrudan RSI değerini temel alarak o enstrümanın aşırı alım (overbought) veya aşırı satım (oversold) noktasında olup olmadığını anlamamıza yardımcı olan bir teknik analiz göstergesidir. Hatta bu özelliği ile onu, bir göstergenin göstergesi olarak nitelersek yanlış bir ifade kullanmış olmayız.

Stokastik RSI (Stoch RSI) Formülü

Stoch RSI = (Mevcut RSI – En düşük RSI)/(En yüksek RSI – En düşük RSI)

Tıpkı RSI gibi, stokastik RSI için de en çok kullanılan zaman aralığı 14 gündür. Saatlik grafikler kullanılarak son 14 saatlik Stoch RSI değerine de bakılabilir.

Stokastik RSI ile Standart RSI arasındaki farka değinecek olursak; Stoch RSI, zaten RSI’dan türetildiği daha hızlı, daha hassas bir göstergedir. Yatırımcılara RSI’a oranla daha fazla sayıda alım/satım sinyali verir. Bu da onu teknik analiz için daha kullanışlı bir araç yapar. Olumsuz yanı ise Stoch RSI tarafından üretilen çok sayıda sinyalin içinden yanlış analiz sinyalleri yine çokça ortaya çıkabilir. Söz konusu yanlış sinyallere yönelik riskleri azaltmak için de 3 günlük basit hareketli ortalamanın Stoch RSI ile birlikte kullanılması önerilir.