Short Squeeze Nedir?

Short Squeeze yani Kısa Pozisyon Sıkıştırması terimi, bir yatırım enstrümanında kısa pozisyon (short) açmış yatırımcıların, fiyatta yaşanan sert bir artış sonrasında zararla yüzleşmeleri durumunu ve pozisyonlarını kapatmak için karşı karşıya kaldıkları baskıyı ifade eder. Short Squeeze için yatırımcılar arasında “Shortları Ezmek”, “Shortları Sıkıştırmak” gibi benzetmeler de kullanılmaktadır.

Bir hisse senedini açığa sattığınızda, teknik olarak marjin hesabınızdan teminat kullanarak hisse senedi ödünç alıyor ve hisse senedi fiyatının düşeceği beklentisi ile hemen satıyorsunuz. Eğer fiyat, beklentinize paralel olarak düşerse, hisse senedini daha düşük bir fiyata satın alıp sahibine iade etmiş oluyorsunuz. Bu işlemden elde ettiğiniz kar, hisse senedini sattığınız fiyat ile geri almak için ödediğiniz fiyat arasındaki pozitif farktır.

Tersi senaryoda, yani siz düşmesi yönünde pozisyon almışken hisse senedi fiyatı yükseliyorsa, bu kez para kaybetmeye başlarsınız. Fiyat ne kadar yükselirse yükselsin pozisyonunuzu kapatmak için, teknik olarak o hisse senedini geri almanız gerekecektir. Açığa satış yapan yatırımcılar, fiyat yükseldikçe pozisyonlarını kapatmak için daha yüksek fiyatlar ödemek zorunda kalırlar ve bu da daha fazla yukarı yönlü baskı yaratır. Short Squeeze ile uğrayabileceğiniz finansal kayıplar son derece yüksek olabilir. Çünkü hisse senedi fiyatlarının ne kadar yükseleceğine dair bir sınır yoktur. Fiyatlar yükseldikçe açığa satış yapmış daha fazla yatırımcı bu baskıya dayanamaz ve zararı kabul ederek pozisyonlarını kapatma yönünde aksiyon alır. Zincirleme bir reaksiyon ile fiyatlar daha da yükselebilir.

Gamestop Short Squeeze Olayı

2021 yılının başlarında WallStreetBets isimli bir Reddit grubunun spekülasyonu ile yatırımcıların GameStop hisselerini görülmemiş bir biçimde artırdığı kötü şöhretli ve kısa süreli bir short squeeze hadisesi yaşandı. Hisseler yalnızca birkaç hafta içinde 62 dolardan 325 dolara kadar yükseldi. Birçok yatırımcı bu yükselişe teknik olarak bir anlam atfedemese de fırsatı kaçırma korkusu ile GameStop hisselerine hücum etti.

Bu yükseliş öncesinde ya da yükseliş sırasında kısa pozisyon açan yatırımcılar ciddi finansal kayıplara maruz kaldılar. Bu beklenmedik ve sarsıcı olay, tüm dünyada yankı buldu ve toplulukların finansal piyasalar üzerinde ne denli etkili olabileceğinin canlı kanıtı olarak tarihe geçti.

2008 Volkswagen Short Squeeze

Ekim 2008’de, Volkswagen kısa bir süreliğine de olsa destansı bir şekilde dünyanın en değerli halka açık şirketi oldu. 2008’de Porsche’nin, çoğunluk hisselerini almak kaydıyla Volkswagen’in kontrolünü ele geçirmeye çalıştığı hemen herkes tarafından biliniyordu. Birçok yatırımcı, Porsche’nin şirket üzerinde kontrolü ele geçirdikten sonra hisse senedinin değer kaybedeceğini düşündü ve bu yüzden büyük hacimlerde açığa satış yapıldı.

Akabinde, sürpriz bir duyuru ile Porsche tarafından yapılan açıklamada, şirketin %70’inden fazlasının türev ürünler kullanılarak zaten satın alındığı ifade edildi. Bu da hisseleri açığa satanları, pozisyonlarını kapatmak ve borçlarını ödemek için hisseleri satın alma noktasında büyük bir açmaz ile karşı karşıya bıraktı.

Açığa satış yapanlar dezavantajlı durumdaydı çünkü Volkswagen’in %20’si zaten satma ihtimali olmayan bir devlet kurumuna aitti ve Porsche an itibarıyla %70’lik bir hisseyi daha kontrol ediyordu. Artık piyasada geri alınabilecek çok az sayıda hisse senedi kalmıştı. Hem kısa faiz oranı hem de gün/karşılama oranı bir gecede çılgınca yükseldi ve bu da hisse fiyatının 200€’dan 1.000€’nun üzerine çıkmasına neden oldu. Böylece, borsa tarihinde gerçekleşen en acı short squeeze olaylarından biri yaşanmış yaşanmıştı. Hisseleri açığa satan yatırımcılar büyük zararlarla yüzleşti

Short Squeeze Nasıl Çalışır?

Short Squeeze yani Kısa Pozisyon Sıkıştırması gerçekleşmesi için, hisse senedi fiyatında beklenmedik bir yükseliş olması gerekmektedir. Teknik ve temel analiz ile açıklanamayacak fiyat artışı birçok yatırımcıyı terste bırakabilir.

Açığa satış yapan bir yatırımcının pozisyonunu kapatması için herhangi bir zaman sınırı yoktur. Kısa pozisyon açık kaldığı müddetçe, hisse senedi fiyatının aşağı yönlü hareketi pozitif getiri elde etmenizi sağlayacak iken; fiyat yükseldikçe pozisyon zarar etmeye devam edecektir. Bu yüzden eğer bir hisse senedini açığa sattıysanız, almak istediğiniz riski iyi belirlemeli ve makul olmaktan çıktığı anda pozisyonu kapatma yolunu seçmelisiniz. Finansal piyasalarda her şey her zaman teknik göstergeler ile uyumlu hareket etmemiştir ve etmeyecektir. Spekülasyon ya da kestiremediğiniz herhangi bir gerekçe ile açığa satış yaptığınız hisseler yükseliyorsa, piyasa ile inatlaşmak yerine zararı kabullenerek pozisyonu kapatmak daha akıllıca bir seçim olabilir.

Short squeeze, aşama aşama şu şekilde gerçekleşmektedir:

1. Bir finansal varlığın fiyatında temel ve teknik analiz ile uyuşmayan bir yükseliş olur.
2. Yatırımcılar bu varlığın fiyatının düşeceğini öngörerek kısa pozisyon almaya başlarlar.
3. Düşmesi beklenen fiyat, manipülasyon ya da herhangi bir sebepten ötürü yükselmeye devam eder.
4. Fiyat yükseldikçe açığa satış yapmış / short pozisyon almış yatırımcılar zarara uğrar ve zarar baskısı ile pozisyonlarını kapatmak zorunda kalırlar. Bu da fiyatın yukarı yönlü hareketini destekleyen bir etki oluşturmaya devam eder.
5. Sonuç olarak short pozisyon almış yatırımcılar ciddi finansal kayıplarla yüzleşirler ve short squeeze (kısa pozisyon sıkıştırması) yaşanmış olur. 

Short Squeeze Örnek

Short Squeeze olgusunu zihinlerinizde daha iyi canlandırmak için hayali bir örnek verelim…Otonom sürüş teknolojisine sahip araçlar üreten Işık isimli hayali bir şirketimiz olsun. Bu şirketin hisse senetlerinin Borsa İstanbul’da 50 liradan işlem gördüğünü varsayalım. Otonom araç teknolojisinin hayli ilgi çekici ve bir o kadar da geleceği parlak bir alan olduğunu söyleyebiliriz. Dolayısıyla şirketimizin hisseleri yatırımcıların merceği altında olacaktır. Şirketin açıklanan son bilançosunda birtakım sorunlar ortaya çıkar ve finansal oranlarının tatmin edici olmadığı görüşü analistler tarafından dillendirilir. Piyasadaki algı, en azından kısa süreliğine “satış” yönlüdür. Bazı yatırımcılar, ortaya çıkan bu durumdan kazanç elde etmeyi umarak hisseyi açığa satabilir. Bu, teknik olarak makul bir işlem gibi göründüğü için hisse fiyatının 40 dolara kadar geri çekilebileceği beklentisi ise işlem açılır. Satışlar yoğunlaşmaya ve hisse fiyatları 48, 47, 46 şeklinde geri çekilmeye başlar. Temel analiz sinyalinin doğrulandığını düşünen daha fazla yatırımcı kısa pozisyon almaya daha da meyilli hale gelir.

Tam bu noktada piyasaya olumlu bir haber daha yansır. Habere göre Işık şirketi, ülkedeki kamu kurumları ile büyük bir tedarik anlaşması yapmanın eşiğindedir ve eğer bu anlaşma olumlu bir neticeye varırsa uzun yıllar boyunda devlet kurumlarına araç tedarik edecektir. Piyasalar bu habere anında tepki verir ve hisse fiyatı 60 seviyesine kadar yükselir. Dahası 70, 80, 80 gibi rakamları tırmanarak geçmesi de olası hale gelmiştir. Bu aşamada teknik analizin bir önemi yoktur. Hisse senedi fiyatının düşeceğine inanan ve bu yönde işlem alan çok sayıda yatırımcı bu senaryoda zararla yüzleşecektir. Özetle, bir short squeeze yaşanmıştır.

Yatırımcılar Bir Hisseyi Seneden Açığa Satar?

Açığa satış, yatırımcılar tarafından, bir hisse senedinin fiyatındaki beklenmedik bir düşüşten kar elde etmek, beklenmedik bir alıcı talebinden yararlanarak likidite sağlamak veya aynı menkul kıymette uzun bir pozisyondaki riskten korunmak gibi birçok gerekçe ile kullanılabilir.

Açığa Hisse Satışı Riskli mi?

Hisse senetlerini açığa satmak oldukça risklidir. Potansiyel kayıplarınız sınırsızdır, ancak potansiyel getirileriniz sınırlıdır. En fazla kazanabileceğiniz şey, ödünç aldığınız hisseleri sattığınız fiyat ile onları geri almak için ödediğiniz fiyat arasındaki farktır.

Kısa süreli bir short squeeze karşısında savunmasız olabilecek bir hisse senedini tespit etmek istiyorsanız, göz atmanız gereken iki temel ölçü vardır:

Short Interest

Short interest, açığa satılmış ancak pozisyonu henüz kapanmamış veya kapatılmamış hisse sayısıdır. Rakam veya yüzde olarak ifade edilebilen short interest piyasa duyarlılığının bir göstergesidir. Son derece yüksek Short interest, yatırımcıların o hisse senedi konusunda çok karamsar olduğunu gösterir. Yatırımcılar aşırı karamsar olduğunda ve sürekli satış yönlü aksiyon aldıklarında, piyasa bir oversold yani aşırı satım tepkisi verebilir ve yukarı yönlü çok keskin bir fiyat artışı yaşanabilir. Bu durum, doğal olarak bir short squeeze ile sonuçlanabilir.

Short Interest Oranı

Short Interest Oranı, açığa satılmış olan hisselerin ortalama günlük işlem hacmine bölünmesi ile hesaplanır. Örneğin, bir şirketin 10 milyon açığa satılmış hissesi olsaydı ve günlük ortalama işlem hacmi 4 milyon olsaydı, Short Interest Oranı 2,5 olurdu. Bu, tüm kısa pozisyonları kapsamanın 2,5 işlem günü alacağı anlamına gelir. Bu sayı ne kadar yüksek olursa, short squeeze yaşanma şansı o kadar yüksek olur.

Önemli not:

Bir hisse senedinde düşüş bekliyorsanız, bir opsiyon satın almak, hisseyi açığa satmaktan daha az riskli olabilir. Çünkü opsiyon satın alarak, hisse senedini belirli bir fiyattan satma hakkını satın almış oluyorsunuz, satın alma zorunluluğunu değil. Bu durumda, maksimum kaybınız satım opsiyonu için ödediğiniz tutar kadar olacaktır.

Trive Yatırım Menkul Değerler’de görüntülü görüşme ile online yatırım hesabı açarak siz de kolayca bir hisse senedi yatırımcısı olabilir ve SIFIR aracılık komisyonu avantajı ile dilediğiniz gibi hisse senedi alıp satabilirsiniz.